پاورپوینت گیاه شناسی

ارائه‌ی پاورپوینت گیاه شناسی – تجربه‌ای خاص و متمایز!

پاورپوینتی حرفه‌ای و متفاوت:

فایل پاورپوینت گیاه شناسی شامل 260 اسلاید جذاب و کاملاً استاندارد است که برای چاپ یا ارائه در PowerPoint آماده شده‌اند.

ویژگی‌های برجسته فایل پاورپوینت گیاه شناسی:

• طراحی خلاقانه و حرفه‌ای: فایل پاورپوینت گیاه شناسی به شما این امکان را می‌دهد که مخاطبان خود را با یک طراحی خیره‌کننده جذب کرده و پیام خود را به بهترین شکل انتقال دهید.
• سادگی در استفاده: اسلایدهای پاورپوینت گیاه شناسی به گونه‌ای طراحی شده‌اند که استفاده از آن‌ها بسیار آسان باشد و نیاز به تنظیمات اضافی نداشته باشید.
• آماده برای ارائه: تمامی اسلایدهای پاورپوینت گیاه شناسی با کیفیت بالا و بدون نیاز به ویرایش، آماده استفاده هستند.

کیفیت تضمین‌شده با دقت بالا:

فایل پاورپوینت گیاه شناسی با رعایت بالاترین استانداردهای طراحی تولید شده است. بدون نقص یا بهم‌ریختگی، تمامی اسلایدها آماده برای یک ارائه بی‌نقص و حرفه‌ای هستند.

نکته مهم:

هرگونه تفاوت احتمالی در توضیحات ممکن است به دلیل نسخه‌های غیررسمی باشد. نسخه اصلی پاورپوینت گیاه شناسی با دقت و حرفه‌ای تنظیم شده است.

همین حالا فایل پاورپوینت گیاه شناسی را دانلود کنید و ارائه‌ای حرفه‌ای و تأثیرگذار داشته باشید!

---

بخشی از مطالب داخلی اسلاید ها

پاورپوینت گیاه شناسی

اسلاید 4: مقدمهامروزه سلول به عنوان واحد ساختمانی همه موجودات زنده معرفی می‌شود و درباره هر یك از اجزای تشكیل‌دهنده آن بررسیهای متعددی به عمل می‌آید. اگر گفته می‌شود كه سلول، واحد ساختار و كار موجودات زنده است، این گفته نه تنها در تك سلولیها بلكه در جاندارانی كه بدنشان از میلیاردها سلول تشكیل شده نیز صادق است. زیرا، زندگی این موجود پرسلولی وابسته به فعالیت‌ هماهنگ اجزای تشكیل‌دهنده آنها است.

اسلاید 5: به ‌طور كلی هر سلول گیاهی شامل دو بخش پروتوپلاسم و دیواره است. پروتوپلاسم كه فعال‌ترین بخش زنده سلول به شمار می‌آید از سیتوپلاسم و هسته تشكیل یافته است. دور سیتوپلاسم را غشایی فراگرفته كه بین دیواره سلول و سیتوپلاسم واقع است. در سیتوپلاسم اندامكهای متفاوتی وجود دارد. هسته حاوی مولكولهای وراثتی بوده و به وسیله غشایی احاطه می‌شود. در سلولهای ابتدایی (پست) مانند باكتریها هسته مشخص یافت نمی‌شود ولی اجزای مهم هسته یعنی مولكولهای وراثتی وجود دارند .

اسلاید 6:

اسلاید 7: دیواره سلولی (دیواره اسكلتی) در بخش خارجی غشایی سیتوپلاسمی هر سلول گیاهی دیواره‌ای به نام دیواره سلولی وجود دارد. این دیواره به منزله اسكلت خارجی سلول بوده، به آن شكل می‌دهد و از محتویات درون آن محافظت می‌كند و همچنین مسئول استحكام و سختی بعضی از بافتهای گیاهی است. بعضی از سلولهای گیاهی مانند آنتروزوئید‌های مژك‌دار خزه‌ها، نهان‌زادان آوندی و برخی از بازدانگان ابتدایی فاقد دیواره سلولی هستند. دیواره سلولی كه معمولاً از چند لایه به‌وجود می‌آید به وسیله پروتوپلاسم ترشح و ساخته می‌شود.

اسلاید 8:

اسلاید 9: در یك سلول گیاهی در حال تقسیم كه در دو قطب آن دو هسته جدید پدید آمده، لایه نازكی در استوانه سلول تشكیل می‌شود و مقدمات تشكیل دو سلول جدید را فراهم می‌آورد. این لایه را تیغه میانی می‌گویند و از جنس پكتات كلسیم است. تیغه میانی مانند چسب موجب اتصال سلولهای مجاور می‌شود. ضمن بزرگ شدن سلولها لایه نازك جدیدی به وسیله هر سلول در طرفین تیغه میانی ساخته می‌شود. این لایه را دیواره نخستین می‌نامند و جنس آن پكتوسلولزی است (به‌طور عمده شامل سلولز و پكتوز). دیواره نخستین پیوسته نبوده و از رشته‌های بسیار نازك و انعطاف‌پذیر به وجود آمده و در نتیجه از بزرگ شدن سلول جلوگیری نمی‌كند.

اسلاید 10: در عده‌ای از سلولها تنها تیغه میانی و دیواره نخستین به وجود می‌آید. در صورتی كه در عده‌ دیگر از سلولها دیواره جدیدتری به نام دومین دیواره از درون بر روی دیواره نخستین ساخته می‌شود كه منحصراً از جنس سلولز است. سلولز به صورت رشته‌های نازكی (فیبریل) در روی دیواره رسوب می‌كند. استقرار این رشته‌های سلولزی موجب استحكام این دیواره می‌شود. بنابراین، پس از تشكیل دومین دیواره، لایه‌های بین دو سلول مجاور شامل یك تیغه میانی، دو دیواره نخستین و دو دیواره دومین خواهد.

اسلاید 11: در بافتهای چوبی دیواره سلولی به خاطر رسوب ماده‌ای به نام چوب یا لیگنین باز هم ضخامت بیشتری حاصل می‌كند به‌طوری كه در بعضی از این قبیل سلولها ضخامت دومین دیواره به حدی می‌رسد كه جایی برای سیتوپلاسم باقی نخواهد گذاشت و در این حالت سلول می‌میرد. باید توجه داشت كه ضخیم شدن دیواره سلولی از بیرون به درون صورت می‌گیرد. یعنی دیواره دومین جوان‌تر بوده و مجاور غشأ سیتوپلاسمی است. به همین جهت هرچه دیواره سازی بیشتر صورت گیرد، فضای درون سلول كوچكتر می‌شود.

اسلاید 12: تغییرات دیواره سلولیدیواره سلولی در سلولهای بافتهای گوناگون به تناسب كاری كه انجام می‌دهد تغییرات جالبی حاصل كرده است. كوتینی شدن، چوب پنبه‌ای‌شدن2، چوبی‌شدن3، كانی‌شدن4 و ژله‌ای شدن5 از جمله این تغییرات است. كوتینی شدن و چوب پنبه‌ای شدن در بافتهای محافظ گیاه صورت می‌گیرد. در كوتینی شدن روی دیواره خارجی سلولها كه با محیط بیرون در تماس است، ماده‌ای به نام كوتین ساخته می‌شود. لایه كوتینی را كوتیكول می‌نامند. كوتین ماده‌ای موم شكل است و به گروه چربیها تعلق دارد.

اسلاید 13: در چوب پنبه‌ای شدن دیواره دومین سلولها از جنس ماده‌ای به نام سوبرین یا چوب پنبه‌ است. با مطالعه بافت چوب پنبه‌ای با این نوع تغییر بیشتر آشنا خواهید شد. چوبی شدن در بافتهای استحكامی و آوندهای چوبی صورت می‌گیرد. در سلولهای این بافتها ماده‌ای به نام چوب یا لیگنین (از گروه هیدراتهای كربن) ساخته می‌شود و در دیواره سلولها رسوب می‌كند. ضخامت دیواره چوبی تدریجاً زیاد می‌شود و حجم عمده سلول را اشغال می‌كند. در این حالت سلولها می‌میرند.

اسلاید 14: وقتی دست خود را روی برگ یا ساقه گندم بكشید آن را زبر احساس خواهید كرد. دلیل آن رسوب تركیبات سیلیسی روی سطوح خارجی سلولهاست. اضافه شدن تركیبات كانی به دیواره سلولی را كانی شدن می‌گویند.برخی دانه‌ها تولید لعاب می‌نمایند، تركیبات پكتیكی دانه كه در ساختمان دیواره تیغه میانی سلولها به كار رفته‌اند و می‌توانند آب زیادی جذب كنند و به لعاب یا ژله تبدیل شوند با ژله‌ای شدن سلولهای مجاور از هم جدا می‌شوند

اسلاید 15:

اسلاید 16: پلاسمودسماتا. سلولهای گیاهی از راه منافذ بسیار ریزی كه در هنگام ساخته شدن دیواره اسكلتی پدید می‌آیند، با هم ارتباط پیدا می‌كنند. از راه این منافذ رشته‌های سیتوپلاسمی عبور كرده، دو سلول مجاور را به هم پیوند می‌دهند. به هر رشته سیتوپلاسمی ارتباط دهنده پلاسمودسما و به مجموع آنها پلاسمودسماتا می‌گویند. لانها. ضخامت دیواره اسكلتی بین دو سلول مجاور در همه نقاط یكسان نیست. به نقاطی كه دیواره دوم در آن نازك باقی می‌ماند و یا به وجود نمی‌آید لان می‌گویند. در محل لانها معمولاً تعدادی پلاسمودسماتا وجود دارد كه از راه آنها تبادل بین سلولها امكان‌پذیر می‌شود.

اسلاید 17:

اسلاید 18: واكوئلهادر سلو‌لهای گیاهی و جانوری حفره‌هایی به اندازه‌های مختلف وجود دارند كه به آنها واكوئل می‌گویند. در سلولهای گیاهی جوان واكوئلها كوچك و به تعداد بیشتر هستند. اما با رشد سلول، واكوئلهای كوچك به هم پیوسته و به‌طور معمول یك یا چند واكوئل بزرگ پدید می‌آید كه قسمت عمده حجم سلول را اشغال می‌كند.

اسلاید 19:

اسلاید 20: وجود چنین واكوئلهای بزرگ و تمایز یافته‌ای از اختصاصات سلولهای گیاهی است و در سلولهای جانوری یافت نمی‌شود. در واكوئلها شیره‌ای به نام شیره واكوئلی وجود دارد كه شامل آب و مواد محلول در آن است. این مواد به وسیله بخش زنده سلول فراهم می‌آیند و ممكن است جزو مواد اندوخته‌ای یا مواد زاید سلول باشند. واكوئلها به خاطر اندوختن بعضی مواد (مانند نمكهای آلی، پروتئینها، نمكهای كانی، مواد رنگین و …) در خود، انبار سلول به شمار می‌آیند. اما كار اساسی واكوئلها تنظیم آب داخل سلول است زیرا در تبادل آب میان سلول و محیط آن نقش بسیار مهمی بر عهده دارند.

اسلاید 21: تورژسانس و پلاسمولیزهرگاه اندام گیاهی در محیطی رقیق‌تر از محیط درونی سلول قرار داده شود، سلولها آب جذب می‌كنند نتیجه ورود آب به درون سلول، ایجاد حالت تورم در سلول است كه به آن تورژسانس می‌گویند. در این حالت فشاری به دیواره سلولی وارد می‌شود كه به فشار تورژسانس معروف است. فشار تورژسانس، غشای پلاسمایی را محكم به دیواره سلول می‌چسباند. در نتیجه سلول سخت و محكم می‌شود. تا زمانی كه آب در محیط اطراف سلول موجود باشد، فشار تورژسانس برقرار می‌ماند. این مسئله به ویژه برای بافتهای نرم گیاه مانند برگها، گلبرگها و ساقه‌های نرم و علفی بسیار مهم است.

اسلاید 22: زیرا آنها را محكم و به وضع طبیعی نگه می‌دارد. حال اگر سلولهای گیاهی در محیطی قرار داده شوند كه غلظت آنها بیشتر از درون سلول باشد چه پیش خواهد آمد؟ در این صورت سلول گیاهی آب از دست می‌دهد و واكوئل كوچك و جمع می‌شود. در نتیجه غشای پلاسمایی در بعضی نقاط از دیواره سلولی جدا می‌شود. در چنین حالتی سلولها، شادابی و تردی خود را از دست می‌دهند به این حالت پلاسمولیز می‌گویند. باید توجه داشت كه تورژسانس نمایانگر وضع طبیعی سلولها بوده و حالت پلاسمولیز وضع غیرطبیعی را نشان می‌دهد و چنانچه پلاسمولیز ادامه یابد منتهی به مرگ سلول می‌شود.

اسلاید 23: پلاستها (پلاستید‌ها)پلاستها اندامكهایی هستند كه منحصراً در سلولهای گیاهی و بعضی از موجودات ابتدایی یافت می‌شوند و اندازه‌ای در حدود 4 تا 6 میكرون دارند. پلاستها از دانه‌های كوچك‌تری به نام پیش پلاست كه در سلولهای تمایز نیافته وجود دارند، پدید می‌آیند. با رشد سلول، پلاستها نیز رشد می‌كنند و وظایف معینی را بر عهده می‌گیرند. پلاستهای اصلی سه نوعند: لوكوپلاستها، كروموپلاستها و كلروپلاستها.

اسلاید 24: كروموپلاستها. رنگ بسیاری از گلبرگها، میوه‌ها و برگهای پاییزی مربوط به كروموپلاستهای موجود در سلولهای آنهاست. رنگیزه‌های موجود در كروموپلاستها در مجموع كاروتنوئید نامیده می‌شوند. این رنگیزه‌ها عبارتند از: كاروتن (رنگیزه نارنجی)، گزانتوفیل (رنگیزه زرد) و لیكوپن (رنگیزه قرمز). این رنگیزه‌ها همراه كلروفیل در كلروپلاستها نیز یافت می‌شوند. اما از آنجا كه در اینجا نسبت كلروفیل بیشتر است، كلروپلاستها به رنگ سبز دیده می‌شوند.

اسلاید 25: كلروپلاستها. مهمترین پلاستها به‌شمار می‌روند و عامل رنگ سبز در گیاهان هستند. رنگ دانه‌های درون كلروپلاستها انرژی تابش خورشید را مورد استفاده قرار می‌دهند و سلولها به كمك آن غذاسازی می‌كنند. غذایی كه به این ترتیب حاصل می‌شود منبع غذایی جانداران فاقد كلروفیل می‌باشد. شكل كلروپلاستها در گیاهان مشابه هم بوده و معمولاً به شكل عدس می‌باشد.

اسلاید 26: هر كلروپلاست به وسیله دو غشأ احاطه می‌شود. درون كلروپلاست از ماده‌ای به نام استروما پر شده است كه این ماده حاوی ذرات چربی، مولكول DNA، مولكولهای نشاسته، ریبوزومها و تیغه‌ها می‌باشد. بیشتر فعالیتهای درون كلروپلاست به وسیله ژنهای هسته سلول كنترل می‌شود. اما بعضی از فعالیتهای كلروپلاست در كنترل مولكول DNA درون خود كلروپلاست است.

اسلاید 27:

اسلاید 28: هسته (nucelus) بزرگترین و واضح‌ترین جسمی كه به وسیله میكروسكوپ در سلول دیده می‌شود هسته است كه به شكلهای كروی یا تخم‌مرغی وجود دارد. هسته در سلولهای جوان بزرگتر از سلولهای پیر است. قسمت اعظم ساختمان هسته را ماده‌ای ژله‌ای تشكیل می‌دهد كه در داخل آن رشته‌های به‌هم چسبیده كروماتین شناور می‌باشند. رشته‌های كروماتین معمولاً بیرنگ بوده و در زیر میكروسكوپ به خوبی دیده نمی‌شود مگر اینكه به‌وسیله رنگهای به‌خصوصی آنها را رنگ‌آمیزی كرده باشند.

اسلاید 29: این رشته‌ها از این نظر حائز اهمیت زیادی هستند كه حاوی ماده ژنتیكی سلول می‌باشند و در موقع تقسیم سلول، كروماتین به تعداد معینی رشته مشخص و منظم كروموزوم تبدیل می‌گردد كه هر كدام حاوی ژنهای به‌خصوص گیاه مزبور می‌باشد. هر هسته محتوی یك یا چند هستك (nucleli) هستند كه معمولاً به رشته مخصوصی از كروماتین اتصال دارند و در موقع تقسیم سلول از بین می‌روند و ماده تشكیل‌دهنده آن به كروموزوم مربوطه متصل می‌گردد.

اسلاید 30: هسته مركز كنترل خواص ارثی و ژنتیكی سلول است كه این كنترل را از طریق مولكولهای DNA موجود در كروماتین انجام می‌دهد و هر مولكول DNA تولید مولكول RNA مخصوص را ترجمه و هدایت كرده و هر مولكول RNA تولید شده ساختمان مولكول پروتئین به‌خصوصی را دیكته و هدایت می‌كند. مولكولهای تولید شده RNA در هسته از جدار هسته وارد سیتوپلاسم شده و در این محل با ساخت مولكول های پروتئین و آنزیمهای مختلف متابولیسم گیاه را كنترل می‌كنند.

اسلاید 31: تعریف بافت و انواع آنمجموعه سلولهایی كه ساختار یكسانی داشته باشند و كار واحد و مشخصی را انجام می‌دهند بافت می‌گوییم. بافتها را بر حسب خاستگاه، ساختار و نوع وظیفه‌ای كه به عهده دارند گروه‌بندی می‌كنند. اما به‌طور كلی بافتهای گیاهی به دو گروه عمده تقسیم می‌شود: بافتهای مریستمیبافتهای غیر مریستمی.

اسلاید 32: بافتهای مریستمی سلولهای این بافت توانایی تقسیم شدن، سازندگی و سازمان‌دهی دارند. این ویژگیها اهمیت كار بافت مریستم را در زندگی گیاه مشخص می‌سازد و شناسایی آنها به كمك میكروسكوپ آسان است، زیرا بافت مریستمی سلولها چند وجهی با دیواره نازك، سیتوپلاسم متراكم و هسته درشت. واكوئلهای ریز داشته و در بین سلولهایش فضای خالی وجود ندارد. بافتهای مریستمی خاستگاه سایر بافتهای گیاهی هستند و در رأس ساقه و ریشه در جوانه‌های جانبی و در محل فعالیت حلقه‌های زاینده (كه سبب افزایش قطر ریشه و ساقه می‌شوند) وجود دارند

اسلاید 33: بافتهای غیر مریستمی به بافتهای غیر مریستمی بافتهای دائمی نیز می‌گویند. سلولهای حاصل از تقسیم بافت مریستم به تدریج تمایز یافته، هر دسته شكل ویژه‌ای پیدا می‌كنند و كار معینی را به‌عهده می‌‌گیرند. به این ترتیب از بافت مریستمی بافتهای گوناگون حاصل می‌آید که حالت مریستمی ندارند. بافتهای غیر مریستمی عبارت‌اند از: پارانشیم، كلانشیم، اسكلرانشیم، بافت ترشحی، اپیدرم و بافتهای هدایت كننده.

اسلاید 34: سلولهای پارانشیم. سلولهای پارانشیمی فراوان‌ترین انواع سلولها بوده و تقریباً در همه بخشهای عمده گیاهان عالی اغلب به حالت فعال یافت می‌شوند. سلولها در ابتدای پیدایش كم و بیش تخم‌مرغی شكل هستند اما وقتی تعداد آنها افزایش می‌یابد به هم فشار می‌آورند و به خاطر دیواره نازك و نرمشان ضمن رشد تغییر شكل می‌دهند. به همین مناسبت سلولهای پارانشیمی اشكال متنوعی حاصل می‌كنند.

اسلاید 35: بافت كلانشیم. سلولهای این بافت همانند سلولهای بافت پارانشیمی زنده‌اند و نسبت به آنها دیواره اسكلتی ضخیم‌تر و طول بیشتری دارند از روی همین تفاوتها می‌توان كلانشیم را از پارانشیم تشخیص داد. این بافت معمولاً در بخشهای سطحی بعضی از اندامها و در زیر اپیدرم (روپوست) قرار می‌گیرد. دیواره پكتوسلولزی سلولهای كلانشیمی قابل انعطاف و شكل‌پذیر است و در جایی كه وجود دارد مانع رشد اندام نمی‌شود. بافت كلانشیم در گلبرگها، برگها، دمبرگها و ساقه‌های جوان و علفی یافت می‌شود و ضمن انعطاف‌پذیری استحكام آنها را نیز فراهم می‌آورد.

اسلاید 36: بافت اسكلرانشیمسلولهای این بافت معمولاً دیواره ضخیم‌، خشن و چوبی شده‌ دارند. سلولهای آنها در حالت بلوغ مرده‌اند و تنها موجب استحكام اندامها می‌شوند. دو نوع بافت اسكلرانشیمی وجود دارد. اسكلروئیدهافیبرها

اسلاید 37: بافت اپیدرم. خارجی‌ترین لایه سلولها در همه اندامهای جوان گیاه، اپیدرم یا روپوست نام دارد. از آنجا كه سلولهای اپیدرمی به‌طور مستقیم با محیط بیرون تماس دارند، تغییرات سازشی مخصوصی حاصل كرده و معمولاً شامل چند نوع‌اند. بافت اپیدرمی اغلب از یك ردیف سلول درست شده است. اما در معدودی از گیاهان مانند كائوچوی زینتی یا فیكوس شامل چند ردیف سلول است.

اسلاید 38:

اسلاید 39: بافتهای ترشحیسلولهای این بافت موادی را می‌سازند كه ممكن است در سلول‌ سازنده باقی بماند و یا به خارج از آن ترشح شود. در مواردی این ترشحات فرآورده‌های زاید گیاهی هستند. اما بعضی از این فرآورده‌ها برای گیاه نقش حیاتی دارد. بافت ترشحی به شكلهای مختلف دیده می‌شود كه به بعضی از آنها اشاره می‌كنیم.

اسلاید 40: اپیدرم ترشحی. مانند اپیدرم گلبرگهای گل سرخ كه در سلولهای آن اسانس ساخته می‌شود. الف) كركهای ترشحی.مانند كركهای ترشحی نعناع كه در آن اسانس نعناع ترشح می‌شود و یا كركهای ترشحی گزنه كه در آن اسید فرمیك ترشح می‌شود. ب) كیسه‌های ترشحی. هر كیسه ترشحی شامل سلولهای ترشح كننده‌ای است كه در اطراف یك حفره گرد آمده‌اند و ترشحات خود را در آن می‌ریزند. ج) مجاری ترشحی. در برگ و ساقه كاج سلولهای ترشحی در اطراف یك مجرا گرد آمده‌اند و یك لایه سلول محافظ، مجرا را از خارج احاطه می‌كند. ترشحات سلولها به نام رزین در این مجرا ریخته می‌شوند. د) لوله‌های شیرابه‌دار. هر گاه برگ یا ساقه گیاه انجیر را ببرید از سطح مقطع آنها مایع سفید رنگی به نام شیرابه (لاتكس) خارج خواهد شد. این شیرابه در لوله‌های شیرابه‌دار جریان دارد.

اسلاید 41:

اسلاید 42: بافتهای هدایت‌كننده. این بافتها شامل آوندهای چوبی و آبكشی هستند. الف) بافت آوندهای چوبی. این بافت همانند یك سیستم لوله‌كشی، آب و نمكهای محلول (شیره خام) را در گیاه توزیع می‌كنند و در گیاهان مختلف به صورت آوندهای چوبی و تراكئیدها دیده می‌شود. در ساختار این بافت سلولهای پارانشیمی و فیبر نیز شركت دارند. ب) آوندهای چوبی. به صورت لوله‌های باریكی هستند كه هر كدام از تعدادی سلول دراز كه در عرض به‌هم چسبیده و در طول در امتداد یكدیگرند، درست شده است. این سلولها در ابتدا زنده هستند اما وقتی پروتوپلاسم خود را از دست می‌دهند می‌میرند و یك لوله توخالی برای عبور شیره خام حاصل می‌شود.

اسلاید 43:

اسلاید 44:

اسلاید 45:

اسلاید 46: بافت پریدرم (بافت چوب پنبه‌ای)در ساقه گیاهان درختی پس از مدتی روپوست (اپیدرم) از میان می‌رود و به جای آن بافتی به نام پریدرم پدید می‌آید. پریدرم بیرونی‌ترین بخش تنه یك درخت است و سلولهای مكعبی شكل مرده‌ای را شامل می‌شود. پروتوپلاسم این سلولها در هنگام جوانی ماده‌ای به نام سوبرین تولید می‌كند كه تمام سطوح سلول‌ را آغشته می‌سازد لایه سوبرین نسبت به آب و گازها نفوذناپذیر است. بنابراین بافت پریدرم برای حفاظت از بافتهای زیرین خود سازگاری حاصل كرده است. در بعضی گیاهان مانند نوعی بلوط ضخامت لایه چوب پنبه‌ای قابل توجه بوده و از آن برای ساختن چوب پنبه در بطری استفاده می‌شود.

اسلاید 47: فصل دوممورفولوژی اندامهای گیاهی

اسلاید 48: مورفولوژی علمی است كه به بررسی اندامهای مختلف گیاهی كه شامل اندام‌شناسی ظاهری و تشریح داخلی گیاهی (آناتومی) می‌باشد. با این تعریف مورفولوژی خارجی شامل بررسی اندامها و اعضاء گیاهان از نظر ساختمان و شكل ظاهری می‌باشد و مورفولوژی داخلی شناخت و چگونگی ساختمان داخلی اعضاء و اندامهای گیاه را می‌گویند. قسمتهای مختلف گیاهان كه از نظر مورفولوژی و ساختمانی شبیه به هم باشند یك عضو (organ) می‌گویند هر عضو از اجتماع چند نوع بافت و هر بافت از اجتماع چندین سلول هم‌شكل با ساختمان مشابه تشكیل شده‌اند. گیاهان دارای 3 عضو اصلی در دستگاه رویشی (ریشه، ساقه و برگ) و یك عضو در دستگاه زایشی (گل) می‌باشند. چنانكه ذكر گردید هر عضو نبات مسئول انجام نقش خاصی در گیاه می‌باشد.

اسلاید 49:

اسلاید 50: 2-1 ریشه (Root)مورفولوژی (ریخت‌شناسی) خارجی ریشهاولین عضوی كه از دانه خارج می‌شود و به طرف زمین متوجه می‌گردد، ریشه است ریشه از قسمتهای زیر تشكیل شده است.

اسلاید 51: الف) كلاهك (Root cap calyptra)كلاهك قسمت كوتینی شده انتهای ریشه است كه بافتهای مریستمی ریشه را محافظت می‌نماید و از سایر قسمتهای ریشه مقاوم‌تر و تیره‌تر است و در اغلب ریشه‌ها با چشم به‌خوبی مشخص است. طول كلاهك و شكل آن در یك گیاه ثابت می‌ماند.ب) ناحیه نمودر بالای كلاهك بخش صاف و كوتاهی وجود دارد كه بافت مریستمی ریشه بوده و سبب رشد طولی ریشه می‌گردد. اگر این قسمت قطع گردد رشد طولی ریشه نیز قطع می‌گردد.

اسلاید 52: ج) منطقه تارهای كشندهبالای ناحیه نمو، منطقه تارهای كشنده وجود دارد. این ضمائم یك سلولی ریشه بافت اپیدرم ریشه است كه طول آنها گاهی به چند میلیمتر می‌رسد و مانند كرك مخملی سطح خارجی ریشه را می‌پوشانند. تارهای كشنده برای جذب مواد غذایی خاك به كار می‌رود. مجموع تارهای (موها) كشنده در ریشه به شكل مخروطی است كه رأس آن به طرف كلاهك متمایل می‌باشد و قاعده آن متوجه طوقه می‌باشد.

اسلاید 53: د) ریشه‌های فرعی یا جانبی (Secondary Roots)اولین ریشه‌ای كه از گیاه خارج می‌شود و اغلب به‌صورت عمودی در خاك فرو می‌رود ریشه اصلی نام دارد كه ممكن است موادی در خود ذخیره كند مانند ریشه چغندر و كوكب كه هر كدام به ترتیب ساكارز و اینولین ذخیره می‌نمایند.از ریشه اصلی پس از مدتی ریشه‌های فرعی یا جانبی منشعب می‌گردد كه خود آنها نیز به نوبه خود دارای انشعابهایی می‌باشند. به‌طور كلی ریشه‌های فرعی بالایی بلندتر از ریشه‌های فرعی پایینی هستند.

اسلاید 54: ه) ریشه‌های نابجااگر منشأ ریشه، ریشه‌چه گیاهک نباشد و بر روی اندامهایی چون ساقه و برگ و لپه‌ها رشد کند چنین ریشه‌ای را، ریشه نابجا گویند. ریشه‌های نابجا مانند ریشه‌های پسین منشأ درونی دارند. ریشه‌های نابجا اغلب در محل گره ساقه ظاهر می‌شوند. ریشه‌های نابجا غیر از محل گره ساقه ممکن است در هر نقطه ساقه نیز تشکیل شود.

اسلاید 55:

اسلاید 56: 2-2 انواع ریشهریشه‌ها متناسب با اعمالی كه انجام می‌دهند تغییر شكل داده و به‌صورتهای گوناگونی دیده می‌شوند. الف) ریشه‌های غده‌ای (Tuberculate roots)ب) ریشه‌های تنفس‌كننده (Respiratory Roots)ج) ریشه‌های مكنده (Sucoires Roots)د) ریشه‌های مركب (Concresiin tes R)

اسلاید 57: 2-3 ریخت‌شناسی (مورفولوژی) داخلی ریشهساختمان اولیه ریشهساختمان سلولهای انتهای ریشه و ناحیه صاف آن یكنواخت و مشابه می‌باشند و تغییر خاصی پیدا نكرده‌اند. در مقاطع این ناحیه سلولهای یكسان و مشابهی كه از نوع بافت مریستم انتهایی می‌باشند دیده می‌شوند و در ناحیه‌ای كه تارهای كشنده ظاهر می‌شوند، بافتهای مختلف ریشه تولید و از هم متمایز می‌گردند.

اسلاید 58: الف) اپیدرم (Epiderme)سطح خارجی ریشه از یك طبقه سلولهای مكعبی شكل و مشابه كه دارای پروتوپلاسم و هسته با جدار سلولزی نازك می‌باشند و پوشیده از موهای تارهای كشنده هستند این سلولها فاقد روزنه و سلولهای روزنه‌ای می‌باشند. به‌علاوه در ناحیه مخصوص و فاصله معینی از انتهای ریشه قادرند ضمائم یا استطاله‌هایی طویل به نام تارهای كشنده تولید كنند و از این جهت با اپیدرم ساقه كاملاً متفاوت می‌باشند.

اسلاید 59: ب) پوست (Cortex)پوست ریشه به مراتب قطورتر از پوست ساقه است و از بافت پارانشیم كه فاقد دانه‌های كلروپلاستی باشد تشكیل یافته است. سلولهای آن عموماً زنده و شكل چند وجهی دارند و در مقاطع طولی ریشه طویل‌تر به‌نظر می‌رسد. به دلیل اختلافی كه در ساختمان طبقات مختلف آنها مشاهده می‌گردد آنها را به چند ناحیه تقسیم می‌كنند.

اسلاید 60: 1. طبقه‌بندی چوب پنبه‌ای. این طبقه بلافاصله در زیر اپیدرم قرار می‌گیرد و غشأ آنها پس از بین رفتن تارهای كشنده چوب پنبه‌ای می‌گردند و به این ترتیب ریشه را از خطر تغییرات شدید محیط خارج و خصوصاً رطوبت خاك مصون می‌كند. طبقه چوب‌پنبه‌ای در حقیقت همان اپیدرم تغییرشكل یافته است كه پروتوپلاسم خود را از دست داده است. 2. پوست خارجی. این پوست از بافت پارانشیم غیر منظم تشكیل یافته سلولهای آن چندوجهی و كنار هم قرار می‌گیرند و فاقد فضای بین سلولی می‌باشند.

اسلاید 61: 3. پوست داخلی. در زیر پوست خارجی كه دارای پارانشیم نامنظم بوده و سلولهای آن به‌طور منظم می‌باشند قرار گرفته است. سلولهای این ناحیه ممكن است گرد یا بیضی شكل و كم و بیش در آنها فضاهای بین‌ سلولی دیده می‌شود. جدار سلولهای این ناحیه معمولاً سلولزی و گلوسیدی‌اند

اسلاید 62: 4. آندودرم. این لایه كه استوانه مركزی را احاطه می‌كند، سلولهای آن كوچكتر از سایر سلولهای پوست بوده و حاوی مقدار زیادی دانه‌های نشاسته می‌باشند. بنابراین در برش عرضی ریشه كاملاً از سلولهای پوستی متمایز می‌گردد و غشأ بر سلولهای آندودرمی كاملاً سلولزی نبوده بلكه بخشی از آن چوب پنبه‌ای شده و نوار كاسپاری را تشكیل می‌دهد كه در اثر پلاسمولیز شدن سلولها (پایین آمدن فشار اسمزی) در آن چین خوردگی ایجاد می‌گردد. این نوار فقط در ریشه گیاهان مشاهده می‌گردد.

اسلاید 63: 5. استوانه مركزی. قطر استوانه مركزی ریشه كمتر از پوست است و ساختمان آن برخلاف پوست یكنواخت و مشابه نیست بلكه سلولهای با شكلهای مختلفی در آن دیده می‌شود. در بعضی از ریشه‌ها فقط یك استوانه مركزی دارند كه به آنها Monostele می‌گویند و بعضی دیگر از ریشه‌ها كه دارای چند استوانه مركزی می‌باشند به آنها Polystele می‌گویند مثل ریشه ثعلب و گیاهان تیره بقولات. استوانه مركزی از قسمتهای زیر تشكیل شده است: الف) هادروم Xyleme یا Hadrome یا دسته‌های چوبی. ب) لپتوم یا فلوئم Leptome = Floem = دسته‌های آبكش. ج) پارانشیم استوانه‌ای.

اسلاید 64: 2-4 ساختمان پسین ریشهساختمان پسین ریشه به ‌وسیله دو طبقه مولد خارجی و داخلی صورت می‌گیرند:

اسلاید 65: الف) طبقه مولد خارجی یا فلوژن پس از آن‌كه فعالیت موهای كشنده و ریشه متوقف گردید علاوه بر آنكه جدار سلولهای پوست آن چوب پنبه‌ای و غیرقابل نفوذ می‌شود طبقه مولدی در پارانشیم پوست ظاهر می‌گردد كه از خارج طبقات چوب پنبه و از داخل طبقات فلودرم تولید می‌نماید. ولی طبقه مولد خارجی ریشه غالباً در ناحیه پریسیكل ظاهر می‌گردد و بنابراین پس از مدتی به واسطه تولید قشر غیرقابل نفوذ چوب پنبه و نرسیدن مواد غذایی پوست اولیه ریشه كه معمولاً قطورتر از استوانه مركزی است خشك شده و از ریشه جدا می‌شود. این عمل باعث نقصان قطر ریشه می‌گردد.

اسلاید 66: ب) طبقه مولد داخلی یا پاخیت (Cambium) Pachyte. در ساختمان اولیه ریشه دسته‌های چوبی و آبكش به‌طور متناوب در داخل استوانه مركزی قرار گرفته‌اند و طبقه مولد داخلی ریشه در بین دسته‌های چوبی و آبكش آن ظاهر گشته و منحنی سینوسی شكلی مسدود تشكیل می‌دهد. این طبقه در فصول مساعد شروع به فعالیت می‌نماید و ابتدا فعالیت آن موضعی می‌باشد. یعنی در سمت انحناء داخلی خود عناصر چوبی به‌وجود می‌آورد و بدین طریق دسته‌های آبكش اولیه را به خارج می‌راند و طبقه مولد كه ابتدا سینوسی شكل است مدور و استوانه‌ای شكل می‌گردد ولی طولی نمی‌كشد كه كلیه سلولهای طبقه مولد داخلی شروع به فعالیت نموده از سمت خارج خود آبكش ثانویه و از سمت داخل چوب ثانویه تولید می‌نماید.

اسلاید 67: فصل سومساقه (Stem)

اسلاید 68: نقش ساقه در گیاه، نگهداری برگها و میوه‌ها و هدایت شیره خام از ریشه تا برگ و برگرداندن شیره پرورده از برگ به سایر اندامها و تولید بافتهای جدید می‌باشد. قسمتهای سبز آن عمل فتوسنتز را انجام می‌دهند و بالاخره نقش عمده آن استحكام بخشیدن به گیاه است.

اسلاید 69: 3-1 مورفولوژی خارجی ساقهجوانه اولیه دانه كه پس از رشد و خارج شدن ریشه ظاهر می‌گردد، به رشد و نمو خود ادامه داده و بر خلاف ریشه به طرف بالا شروع به رشد می‌كند و ساقه اصلی نبات را تشكیل می‌دهد. در روی ساقه اصلی به تدریج برگهای سبز ظاهر شده و گیاه كاملی را به وجود می‌آورد. انتهای ساقه اصلی گیاه به یك جوانه انتهایی منتهی می‌گردد كه رشد و نمو طولی ساقه را تأمین می‌كند. جوانه ساقه كوتاهی است كه غالباً به‌وسیله برگهای جوان و كوچك و یا فلسهای سختی پوشیده شده كه بافت مریستم و سلولهای مولد ساقه را حفظ می‌كند. وجود برگهای كوچك در اطراف جوانه و نقش حفاظتی آنها در درختان سردسیری كه فصل زمستان را به حالت غیرفعال می‌گذرانند اهمیت زیادی دارد.

اسلاید 70:

اسلاید 71: انشعابات ساقهساقه گیاه به تدریج در اثر رشد و نمو جوانه‌های انتهایی طویل‌تر می‌گردد و برگهای جدیدی در سطح آن ظاهر می‌گردد. اگر جوانه انتهایی از بین برود یكی از جوانه‌های محوری كه به انتهای ساقه نزدیك‌تر است به‌طور قائم رشد كرده و جای جوانه انتهایی را می‌گیرد. دراثر رشد و نمو جوانه‌های جانبی ساقه‌های فرعی در نبات به وجود می‌آید كه خود انشعاباتی را تولید می‌كند.

اسلاید 72: 3-3 انشعابات منوپودیك و سمپودیكانشعابات ساقه در نباتات عالی دارای دو حالت منوپودیك و سمپودیك است. در انشعابات منوپودیك جوانه انتهایی مرتباً به رشد خود ادامه می‌دهد و در نتیجه رشد جوانه‌های محوری آن، ساقه‌های فرعی ظاهر می‌گردد مانند درخت بلوط، راش، كاج و غیره. در انشعابات سمپودیك رشد و نمو جوانه انتهایی پس از مدتی متوقف شده و جوانه‌های فرعی جای آن را می‌گیرد و به رشد خود ادامه می‌دهد مانند بید، نارون و زبان‌گنجشك.

اسلاید 73: 3-4 رشد و نمو طولی ساقهنمو طولی ساقه گیاه به وسیله بافت مریستمی كه در جوانه انتهایی واقع است صورت می‌گیرد. معمولاً فاصله میان‌گره‌های ساقه با یكدیگر مساوی نیستند. میان‌گره‌های قسمت تحتانی ساقه طویل‌تر از میان گره‌های فوقانی و انتهایی است و به تدریج كه به انتهای ساقه نزدیك می‌شویم، طول میان‌گره‌ها تقلیل می‌یابد و بالاخره به جوانه انتهایی كه دارای میان‌گره‌های فوق‌العاده كوتاهی است منتهی می‌گردد.

اسلاید 74: الف) انواع ساقه‌های هوایی1. ساقه‌های خزنده. 2. ساقه‌های پیچنده (Plantes Volubiles). 4. خارها (Epine). 5. فیلوكلادها (phylloclade). 6. ساقه‌های گوشتی (Plantes succulenles). 7. ساقه‌های ماشوره‌ای (Chaume).

اسلاید 75: ب) ساقه‌های زیرزمینیساقه‌هایی هستند كه در داخل خاك قرار دارند و تمایز آنها از ریشه به‌واسطه دارا بودن جوانه و برگهای كوچك فلسی‌شكل (Escailles) و فقدان كلاهك است. از این رو، انواع آنها عبارتند از: 1. ریزوم یا ساقه‌های زیرین (Rhizome). 2. تكمه یا توبركول (Tubercule). 3. سوخ یا پیاز (Bulb).

اسلاید 76: ج) ساقه‌های آبیاین ساقه‌ها كه در آب شناور هستند دارای اپیدرمی نازك حاوی كلروپلاست و فاقد روزنه است اما پوست ضخیم و پارانشیم آن دارای حفره‌های زیاد است كه عامل سبكی و شناوری ساقه‌ به حساب می‌آید مانند نیلوفر آبی و آلاله آبی.

اسلاید 77: دوام و عمر و ارتفاع ساقهعمر گیاهان بر حسب نوع و جنس آن متفاوت است بعضی یكساله و عده‌ای چندساله‌اند. ساقه‌های یكساله عموماً علفی، سبز و نازك می‌باشند كه به‌نام علف (Herbe) معروف‌اند. در عده‌ای از گیاهان ممكن است ساقه‌ها یكساله، دو یا سه ساله ولی ریشه‌ها چند ساله باشند مانند شیر سگها كه دارای ساقه دو ساله و ریشه چند ساله هستند. ساقه‌های چندساله عموماً چوبی‌اند و از نظر ارتفاع به سه دسته تقسیم می‌گردند: 1. بوته‌ها. ارتفاع آن 5/1-1 متر بوده و انشعابات ساقه از سطح زمین نسبتاً زیاد است. 2. درختچه‌ها. دارای ارتفاع حدود 7-1 متر می‌باشند. 3. درختها. دارای ارتفاع بیش از 7 متر هستند.

اسلاید 78: 1. تغییرات ظاهری ساقه بر حسب شرایط آب و هوایی (كلیماتیك (Climatique). شرایط اقلیمی (Climatic) از قبیل حرارت، بارندگی، رطوبت، خشكی، حداقل حرارت زمستان و حداكثر حرارت و … در ساقه گیاهان تغییرات ظاهری ایجاد می‌كند.

اسلاید 79: 2. تغییرات ظاهری ساقه بر حسب شرایط ادافیك (Edaphiques). شرایط و عوامل ادافیك عبارتند از جنس خاك، ارتفاع محل و جهت تابش نور، ارتفاع از سطح دریا و جنس خاك در وضع ساقه گیاهان مناطق كوهستانی و استپی كاملاً محسوس است. در مناطق استپی معمولاً گیاهان كوتاه و عاری از برگ و اغلب شورپسند می‌باشند. در ارتفاعات بلند نیز بر اثر كم بودن حرارت و فشار هوا همچنین تأثیر نور شدید و تبخیر شدید خاك باعث كوتاه شدن ساقه گیاهان این مناطق می‌شوند كه بی‌شباهت به گیاهان نواحی خشك نیست.

اسلاید 80: 3-7 برگ (Leaf feuille)ساختمان برگبرگها اندامهای سبزرنگی هستند كه در طول ساقه و شاخه دیده می‌شوند و در اثر رشد و نمو جوانه انتهایی ساقه و جوانه‌های محوری آن در روی ساقه نبات ظاهر می‌گردند. برگها در ساقه‌های زیرزمینی (ریزوم) و حتی گیاهان نواحی خشك به‌صورت فلسی دیده می‌شوند و گاهی در نباتات به‌شكل تیغ درمی‌آیند. بعضی از دانشمندان برگ را ساقه تغییر شكل یافته‌ای می‌دانند كه تقارن محوری خود را از دست داده‌ و دارای تقارن سطحی شده است. معمولاً برگهایی كه در جوانه‌ها و انتهای ساقه قرار دارند جوان‌تر و كوچكتر از سایر برگها هستند.

اسلاید 81: مورفولوژی خارجی برگبرگ دارای صفحه سبز رنگی است كه به آن پهنك Blade) یا (Limle می‌گویند و در نباتات مختلف به ابعاد متفاوت و مختلف دیده می‌شود و غالباً به‌صورت افقی قرار گرفته و به‌وسیله دنباله باریكی به نام دمبرگ (Petiol) به ساقه متصل می‌گردد. برگ بعضی از گیاهان فاقد دمبرگ است كه به آن برگهای بی‌پایه گفته می‌شود. در بعضی از گیاهان قاعده دمبرگ در موقع اتصال به ساقه پهن شده و به‌صورت غلافی كه قسمت یا تمام محیط ساقه را احاطه می‌كند درمی‌آید و غلاف یا نیام برگ نامیده می‌شود. رشد غلاف در نباتات مختلف اندازه و شكلهای گوناگون دارد، چنانكه در غلات رشدش به‌قدری زیاد است كه تمام ساقه و حتی گره‌های پایین را می‌پوشاند.

اسلاید 82:

اسلاید 83: اقسام برگبرگها را بر اساس اختلاف شكل ظاهری كه در نتیجه رشد متفاوت و غیر منظم پهنك در گیاهان مختلف به‌وجود می‌آید به دو دسته تقسیم می‌كنند: الف) برگهای ساده ب) برگهای مركب

اسلاید 84: الف) برگهای ساده (Simple F.). برگهایی هستند كه پهنك آنها از قطعه‌ واحدی تشكیل شده و فقط یك پهنك دارند ولی به‌واسطه بریدگیهای حاشیه‌ آنها و اختلافی كه از نظر شكل و فرم پهنك در بین آنها موجود است به اقسام چندی تقسیم می‌گردد. تقسیم‌بندی از نظر كناره برگ به‌شرح زیر می‌باشد: 1. برگهای صاف (درست) (Entieres F.). 2. برگهای مضرس (Clenties F). 3. برگهای مضرس هلالی (Creneles). 4. برگهای كنگره‌ای (LoLes F.).

اسلاید 85:

اسلاید 86:

اسلاید 87: ب: برگهای مركب: در بعضی از نباتات بریدگی برگهای ساده به‌قدری زیاد است كه پهنك را به چند قسمت مجزا تقسیم می‌كند. كه به هر كدام برگچه (Folile) گویند. در كنار برگچه‌ها هیچوقت جوانه ظاهر نمی‌شود و با این علت، شناسایی و تمایز آنها از برگ كاملاً مقدور است. برگهای مركب را به‌ دو دسته تقسیم می‌كنند: 1. برگهای مركب شانه‌ای (Pennees F.). 2. برگهای مركب پنجه‌ای (Palmes F.).

اسلاید 88:

اسلاید 89: 3-8 رگبرگها و انشعابات فرعی آنها (nervure) رگبرگ‌ عبارتست از انشعابات دسته‌های چوب و آبكش ساقه كه به‌وسیله دمبرگ داخل پهنك می‌گردد. رگبرگی كه مستقیم از دمبرگ داخل پهنك می‌شود. رگبرگ اصلی و رگبرگهای دیگر كه از انشعابات رگبرگ اصلی به‌وجود آمده‌اند رگبرگ فرعی نامیده می‌شوند. در دو لپه‌ایها رگبرگ اصلی پس از آنكه وارد پهنك شد انشعاب پیدا نموده و به‌صورت شبكه در هم و پیچیده‌ای در می‌آید در صورتی كه تك‌لپه‌ایها كه اغلب فاقد دمبرگ‌اند رگبرگها به‌طور موازی از نیام وارد پهنك شده و اغلب بدون انشعاب در طول پهنك امتداد می‌یابد.

اسلاید 90: طرز قرار گرفتن رگبرگها و انشعابات آنها در پهنك نباتات مختلف، متفاوت است و بشرح زیر می‌باشد: 1. انشعابات شاخه‌ای (N. penne). رگبرگهای فرعی منظم و موازی از رگبرگ‌ اصلی منشعب شده‌اند و هر كدام به نوبه خود انشعابات فرعی دیگری تشكیل می‌دهند مانند برگ گیلاس و راش. 2. انشعابات پنجه‌ای (N. Palme). فاقد رگبرگ اصلی بوده و در دستجات چوب و آبكش به محض وارد شدن در پهنك به رگبرگهای جزء و متساوی منشعب می‌گردد مانند شاهدانه. 3. انشعابات موازی (N. Paralelle). در رگبرگهای دراز و كشیده مانند تك‌لپه‌ایها از قبیل لاله و زنبق و غلات دیده می‌شود.

اسلاید 91: 3-9 تغییرات

شماره پشتیبانی برای ارسال اس ام اس : 09054791747