ارائهی پاورپوینت جفر جامع – تجربهای خاص و متمایز!
پاورپوینتی حرفهای و متفاوت:
فایل پاورپوینت جفر جامع شامل 120 اسلاید جذاب و کاملاً استاندارد است که برای چاپ یا ارائه در PowerPoint آماده شدهاند.
ویژگیهای برجسته فایل پاورپوینت جفر جامع:
- طراحی خلاقانه و حرفهای: فایل پاورپوینت جفر جامع به شما این امکان را میدهد که مخاطبان خود را با یک طراحی خیرهکننده جذب کرده و پیام خود را به بهترین شکل انتقال دهید.
- سادگی در استفاده: اسلایدهای پاورپوینت جفر جامع به گونهای طراحی شدهاند که استفاده از آنها بسیار آسان باشد و نیاز به تنظیمات اضافی نداشته باشید.
- آماده برای ارائه: تمامی اسلایدهای پاورپوینت جفر جامع با کیفیت بالا و بدون نیاز به ویرایش، آماده استفاده هستند.
کیفیت تضمینشده با دقت بالا:
فایل پاورپوینت جفر جامع با رعایت بالاترین استانداردهای طراحی تولید شده است. بدون نقص یا بهمریختگی، تمامی اسلایدها آماده برای یک ارائه بینقص و حرفهای هستند.
نکته مهم:
هرگونه تفاوت احتمالی در توضیحات ممکن است به دلیل نسخههای غیررسمی باشد. نسخه اصلی پاورپوینت جفر جامع با دقت و حرفهای تنظیم شده است.
همین حالا فایل پاورپوینت جفر جامع را دانلود کنید و ارائهای حرفهای و تأثیرگذار داشته باشید!
بخشی از متن پاورپوینت جفر جامع :
جفر و جامعه
جَفر و جامعه، عنوان دو کتاب حدیثی به املای پیامبر اکرم و نگارش حضرت علی علیهالسلام، که بعدها سبب به وجود آمدن علم جفر شد.
فهرست مندرجات
1 – منظور از واژه جفر
2 – جفر و جامعه در روایات
2.1 – جفر ابیض و احمر
2.2 – جفر و جامعه نزد امام عصر(عج)
3 – نوشتن اخبار آینده بر روی جفره توسط پیامبر
4 – جفر و ولایتعهدی امام رضا
5 – منظور از جامعه
6 – خصایص کتاب جامعه
7 – ویژگیهای کتاب جامعه
8 – اهمیت کتاب جامعه
9 – نظر فلسفی در مورد جفر و جامعه
10 – جفر و جامعه و اهل سنت
11 – کتاب جفر در میان خاندان عبدالمؤمن
12 – علم جَفْر
13 – حروف پایه و اساس علم جفر
13.1 – جفر صغیر و کبیر
13.2 – تقسیم حروف الفبا
13.3 – تفسیم دیگر حروف الفبا
14 – اسامی حروف در کتب جفر
14.1 – تقسیم زبر و بینه
15 – پاورپوینت جفر جامع
16 – مؤلفان کتب مرتبط با جفر
17 – فهرست منابع
18 – پانویس
19 – منابع
منظور از واژه جفر
جفر، واژهای عربی است که در فرهنگهای لغت بر گونهای خاص از برّه یا بزغاله ،
[1] اسماعیل بن حماد جوهری، الصحاح: تاجاللغه و صحاح العربیه، ذیل واژه جفر، چاپ احمد عبدالغفور عطار، بیروت، چاپ افست تهران 1368 ش.
[2] ابنمنظور، ذیل واژه جفر.
[3] احمد بن محمد فیومی، المصباحالمنیر، ذیل واژه جفر، بیروت 1987.
[4] محمد بن محمد مرتضی زبیدی، تاجالعروس من جواهرالقاموس، ذیل واژه جفر، ج10، چاپ ابراهیم ترزی، کویت 1392/1972.
چاهی با دهانه گشاد که سنگ چین نشده
[5] اسماعیل بن حماد جوهری، الصحاح: تاجاللغه و صحاح العربیه، ذیل واژه جفر، چاپ احمد عبدالغفور عطار، بیروت، چاپ افست تهران 1368 ش.
[6] ابنمنظور، ذیل واژه جفر.
[7] احمد بن محمد فیومی، المصباحالمنیر، ذیل واژه جفر، بیروت 1987.
[8] محمد بن محمد مرتضی زبیدی، تاجالعروس من جواهرالقاموس، ذیل واژه جفر، ج10، چاپ ابراهیم ترزی، کویت 1392/1972.
[9] ابناثیر، النهایه فی غریب الحدیث و الاثر، ذیل واژه جفر، چاپ محمود محمد طناحی و طاهر احمد زاوی، بیروت 1383/1963، چاپ افست قم 1364 ش.
[10] ابنفارس، ذیل واژه جفر.
نوزاد انسان
[11] ابنمنظور، ذیل واژه جفر.
[12] محمد بن محمد مرتضی زبیدی، تاجالعروس من جواهرالقاموس، ذیل واژه جفر، ج10، چاپ ابراهیم ترزی، کویت 1392/1972.
و بچه شتر
[13] ابنمنظور، ذیل واژه جفر.
[14] محمد بن محمد مرتضی زبیدی، تاجالعروس من جواهرالقاموس، ذیل واژه جفر، ج10، چاپ ابراهیم ترزی، کویت 1392/1972.
اطلاق شده است.
استعمال واژه جفر در معنای پوست گوسفند یا گاو ــ که مُفاد بسیاری از روایات حاکی از آن است
[15] محمد بن حسن صفار قمی، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد «ص»، ج1، ص153ـ156، چاپ محسن کوچه باغی تبریزی، قم 1404.
[16] کلینی، اصول کافی، ج1، ص241.
[17] ابنبابویه، کتاب من لایحضره الفقیه، ج4، ص419، چاپ علیاکبر غفاری، قم 1414.
[18] ابنبابویه، کتابالخصال، ج2، ص528، چاپ علیاکبر غفاری، قم 1362 ش.
[19] ابنبابویه، عیون اخبارالرضا، ج1، ص192ـ193، چاپ حسین اعلمی، بیروت 1404/1984.
یا از باب حذف مضاف و توسع در لغت است یا از این باب که واژه جفر برای گونهای خاص از پوست گوسفند یا گاو، عَلَم(اسمخاص) گشته است.
[20] اکرم احمد برکات عاملی، حقیقه الجفرعند الشیعه، ج1، ص32، بیروت 1416/1995.
جفر و جامعه در روایات
در پارهای روایات وجود کتابی به نام «کتاب جفر» نزد امامان شیعه گزارش شده
[21] محمد بن حسن صفار قمی، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد «ص»، ج1، ص158ـ159، چاپ محسن کوچه باغی تبریزی، قم 1404.
[22] مجلسی، بحارالانوار، ج51، ص220.
که محتوای آن ذکر حوادث آینده تا روز قیامت است.
[23] مجلسی، بحارالانوار، ج51، ص220.
در برخی گزارشها نام این کتاب در کنار کتاب جامعه یاد شده است.
[24] حاجیخلیفه، ج1، ستون 591.
بنا بر روایتی از امام کاظم علیهالسلام، جز نبی و وصی نبی ، کسی نمیتواند در آن بنگرد و نگریستن در آن از امتیازات اوصیای پیامبر است.
[25] محمد بن حسن صفار قمی، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد «ص»، ج1، ص158ـ159، چاپ محسن کوچه باغی تبریزی، قم 1404.
جفر ابیض و احمر
افزون بر کتاب جفر، در برخی روایات شیعه بر وجود دو جفر دیگر به نامهای « جفر ابیض = سفید» و « جفر احمر = سرخ» نزد امامان تأکید شده است.
[26] محمد بن حسن صفار قمی، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد «ص»، ج1، ص150ـ151، چاپ محسن کوچه باغی تبریزی، قم 1404.
[27] کلینی، اصول کافی، ج1، ص240.
[28] محمد بن محمد مفید، الارشاد فی معرفه حجج اللّه علیالعباد، ج2، ص186، قم 1413.
[29] احمد بن علی طبرسی، الاحتجاج، ج2، ص134، چاپ محمدباقر موسوی خرسان، نجف 1386/1966، چاپ افست قم.
[30] علی بن حسین اربلی، کشفالغمه فی معرفه الائمه، ج2، ص382، چاپ هاشم رسولی محلاتی، بیروت 1401/1981.
[31] مجلسی، بحارالانوار، ج26، ص18.
[32] مجلسی، بحارالانوار، ج26، ص37 38.
امام صادق علیهالسلام در روایتی
[33] مجلسی، بحارالانوار، ج26، ص37 38.
این پندار را که این دو جفر، پوستهاییاند که بر روی آنها مطالبی نوشته شده، نفی و تأکید کرده که جفر ابیض و احمر تنها دو انبان چرمیناند که در اولی شماری کتاب و در دومی شمشیر رسول خدا قرار داشته است.
بنا بر احتمالی، که بعید به نظر میرسد، احمر و ابیض صفت احکامی است که در این دو جفر آمده که برخی برای جنگ و قتال و خونریزی و برخی دیگر برای مسالمت و سازش است.
[34] احمد بن علی بونی، شمسالمعارف الکبری و لطائفالعوارف، ج3، ص335، قم 1400/1980.
بر اساس برخی روایات که محتوای این دو جفر را گزارش کردهاند
[35] مجلسی، بحارالانوار، ج26، ص4243.
[36] مجلسی، بحارالانوار، ج26، ص46.
[37] مجلسی، بحارالانوار، ج26، ص49.
و از مقایسه آنها با روایتهای کتاب جامعه، روشن میشود که در جفر ابیض علاوه بر برخی کتابهای آسمانی پیشین و مصحف فاطمه ، کتاب جامعه. نیز وجود داشته است.
اکرم احمد برکات عاملی ،
[38] اکرم احمد برکات عاملی، حقیقه الجفرعند الشیعه، ج1، ص49ـ50، بیروت 1416/1995.
با استناد به روایتی از امام صادق علیهالسلام،
[39] محمد بن حسن صفار قمی، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد «ص»، ج1، ص160، چاپ محسن کوچه باغی تبریزی، قم 1404.
از جفری دیگر نیز یاد کرده که از چرم گاو بوده است.
وی با بررسی روایات به این نتیجه میرسد که این جفر، انبانی چرمین و بزرگ بوده است که جفر ابیض و احمر را درون آن نهاده بودند.
[40] اکرم احمد برکات عاملی، حقیقه الجفرعند الشیعه، ج1، ص51، بیروت 1416/1995.
[41] اکرم احمد برکات عاملی، حقیقه الجفرعند الشیعه، ج1، ص52، بیروت 1416/1995.
جفر و جامعه نزد امام عصر(عج)
مفاد برخی از روایات اهل بیت علیهمالسلام حاکی است که این کتابها و شمشیر رسول خدا میان امامان شیعه دست به دست میگشته و اکنون نیز نزد امام حجت بن الحسن علیهالسلام است.
[42] اکرم احمد برکات عاملی، حقیقه الجفرعند الشیعه، ج1، ص125ـ133، بیروت 1416/1995.
[43] محسن حسینزاده باجگیران، «پژوهشی در باره کتاب جامعه»، ج1، ص47ـ 48، نشریه دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی مشهد، ش 51 و 52 (بهار و تابستان 1380).
بر اساس برخی روایات شیعه ، شمشیر رسول خدا و این کتابها نزد هر کس باشد، نشانه امامت اوست،
[44] محمد بن حسن صفار قمی، ج1، ص158، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد «ص»، چاپ محسن کوچه باغی تبریزی، قم 1404.
[45] محمد بن حسن صفار قمی، ج1، 163-164، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد «ص»، چاپ محسن کوچه باغی تبریزی، قم 1404.
[46] ابنبابویه، معانیالاخبار، ج1، ص102ـ 103، چاپ علیاکبر غفاری، قم 1361ش.
[47] ابنبابویه، عیون اخبارالرضا، ج1، ص192ـ193، چاپ حسین اعلمی، بیروت 1404/1984.
[48] مجلسی، بحارالانوار، ج26، ص46 47.
مانند تابوت بنیاسرائیل که نزد هر کس بود، نشانه نبوت و رسالت او بود.
[49] محمد بن مسعود عیاشی، کتابالتفسیر، ج1، ص249، چاپ هاشم رسولی محلاتی، قم 1380ـ1381، چاپ افست تهران) بیتا (.
امامان شیعه نیز در روایاتی، با به کارگیری تعابیری مثل «عندی» یا «عندنا»، بر این امر تأکید کردهاند.
[50] محمد بن حسن صفار قمی، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد «ص»، ج1، ص150ـ152، چاپ محسن کوچه باغی تبریزی، قم 1404.
[51] کلینی، اصول کافی، ج1، ص240242.
[52] مجلسی، بحارالانوار، ج26، ص22.
[53] مجلسی، بحارالانوار، ج26، ص24.
نوشتن اخبار آینده بر روی جفره توسط پیامبر
صفار قمی
[54] محمد بن حسن صفار قمی، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد «ص»، ج1، ص506 – 507، چاپ محسن کوچه باغی تبریزی، قم 1404.
آغاز جفر را در روایتی منسوب به امام موسیالکاظم علیهالسلام اینگونه آورده است که در روزهای پایانی عمر پیامبر صلیاللّهعلیهوآلهوسلم، همه اخبار گذشته و آینده تا روز قیامت و تأویل همه آیات و نام اوصیا از خاندان آن حضرت و آنچه بر ایشان میگذرد و نیز توصیه یکایک ایشان و شیعیانشان به صبر ، بر آن حضرت وحی شد و پیامبر به امر خدا آنها را بر علی علیهالسلام املا فرمود و آن حضرت نیز با مرکّب سبز رنگی که جبرائیل از بهشت آورده بود، این مطالب را بر روی پوست یک جَفْره (برّه یا بزغاله ماده)، که آماده شده بود، نوشت.
در پایان این روایت تصریح شده است که اوصیای پیامبر همه اخبار مَلاحِم را از این نوشته برگرفتهاند.
[55] مجلسی، بحارالانوار، ج26، ص26- 27.
[56] شمسالدین محمد بن محمود آملی، نفائسالفنون فی عرایس العیون، ج2، ص93ـ94، ج2، چاپ ابراهیم میانجی، تهران 1379.
جفر و ولایتعهدی امام رضا
بنا بر روایتی که کلینی
[57] کلینی، اصول کافی، ج1، ص279280.
نقل کرده است، خداوند مشی کلی امامان شیعه را در نوشتهای بر رسول خدا نازل کرده است؛ احتمالاً این نوشته همان جفر و جامعه است که امام رضا علیهالسلام به هنگام پذیرش ولایتعهدی مأمون از آن یاد کرده و در پایان عهدنامه چنین نوشته است: «ولایتعهدی را میپذیرم، ولی مضمون جفر و جامعه بر خلاف آن دلالت دارند» و گواهانی نیز بر مضمون آن گواهی دادند.
[58] مجلسی، بحارالانوار، ج49، ص148153.
در روایتی دیگر آمده است که امام رضا در پایان عهدنامه نوشت: «مضمون جفر و جامعه چنین بیان میدارد که امر ولایتعهدی بتمامه منعقد نخواهد شد».
[59] علی بن محمد جرجانی، شرحالمواقف، ج6، ص22، چاپ محمد بدرالدین نعسانیحلبی، مصر 1325/1907، چاپ افست قم 1370 ش.
ابنطِقْطَقی در الفخری فیالاداب السلطانیه،
[60] ابنطقطقی، الفخری فی الا´داب السلطانیه و الدول الاسلامیه، ج1، ص260، چاپ و آلوارت، گریفزولت 1858.
جرجانی در شرحالمواقف
[61] علی بن محمد جرجانی، شرحالمواقف، ج6، ص22، چاپ محمد بدرالدین نعسانیحلبی، مصر 1325/1907، چاپ افست قم 1370 ش.
و طاشکوپریزاده ،
[62] احمد بن مصطفی طاشکوپریزاده، کتاب مفتاح السعاده و مصباح السیاده، ج2، ص425، ج2، حیدرآباد دکن 1400/1980.
متن کامل پاسخ امام رضا علیهالسلام را، با اندک اختلافی در واژگان، آوردهاند.
به تصریح طاشکوپریزاده،
[63] احمد بن مصطفی طاشکوپریزاده، کتاب مفتاح السعاده و مصباح السیاده، ج2، ص426، ج2، حیدرآباد دکن 1400/1980.
امر همانگونه که امام رضا پیشبینی کرده بود، اتفاق افتاد؛ ولایتعهدی منعقد نشد و مأمون که از ناحیه بنیهاشم احساس خطر کرده بود، امام رضا را با سم به شهادت رساند.
منظور از جامعه
جامعه نیز عنوانیاست مشهور برای کتابی از علی علیهالسلام به املای رسول خدا.
[64] محمد بن حسن صفار قمی، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد «ص»، ج1، ص142ـ146، چاپ محسن کوچه باغی تبریزی، قم 1404.
[65] کلینی، اصول کافی، ج1، ص239.
[66] کلینی، اصول کافی، ج7، ص125.
[67] مجلسی، بحارالانوار، ج26، ص25.
طبق نوشتههای برخی عالمان شیعی ، این اثر نخستین کتاب حدیثی است.
[68] حسن صدر، تأسیس الشیعه لعلوم الاسلام، ج1، ص279، بغداد 1370، چاپ افست تهران.
[69] کاظم مدیرشانهچی، علمالحدیث، ج1، ص67، مشهد 1354 ش.
در روایات و گزارشهای رسیده، این کتاب با عنوانهای «کتاب علی»
[70] محمد بن حسن صفار قمی، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد «ص»، ج1، ص244، چاپ محسن کوچه باغی تبریزی، قم 1404.
[71] محمد بن حسن صفار قمی، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد «ص»، ج1، ص147، چاپ محسن کوچه باغی تبریزی، قم 1404.
[72] محمد بن حسن صفار قمی، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد «ص»، ج1، ص151، چاپ محسن کوچه باغی تبریزی، قم 1404.
[73] محمد بن حسن صفار قمی، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد «ص»، ج1، ص165، چاپ محسن کوچه باغی تبریزی، قم 1404.
[74] کلینی، اصول کافی، ج1، ص41.
[75] کلینی، اصول کافی، ج1، ص407.
[76] ابنبابویه، الامالی، ج1، ص385، قم 1417.
[77] ابنبابویه، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، ج1، ص227، نجف 1972، چاپ افست قم 1364 ش.
[78] ابنبابویه، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، ج1، ص233، نجف 1972، چاپ افست قم 1364 ش.
[79] ابنبابویه، کتابالخصال، ج1، ص67، چاپ علیاکبر غفاری، قم 1362 ش.
[80] ابنبابویه، کتابالخصال، ج1، ص124، چاپ علیاکبر غفاری، قم 1362 ش.
[81] ابنبابویه، علل الشرایع، ج1، ص44، نجف 1386/1966، چاپ افست قم بیتا.
[82] ابنبابویه، علل الشرایع، ج2، ص584، نجف 1386/1966، چاپ افست قم بیتا.
[83] ابنبابویه، کتاب من لایحضره الفقیه، ج4، ص75، چاپ علیاکبر غفاری، قم 1414.
[84] محمد بن حسن طوسی، الاستبصار، ج1، ص251، چاپ حسن موسوی خرسان، تهران 1390.
[85] محمد بن حسن طوسی، الاستبصار، ج2، ص64، چاپ حسن موسوی خرسان، تهران 1390.
[86] محمد بن حسن طوسی، تهذیب الاحکام، ج2، ص243، چاپ حسن موسوی خرسان، بیروت 1401/1981.
[87] محمد بن حسن طوسی، تهذیب الاحکام، ج3، ص28، چاپ حسن موسوی خرسان، بیروت 1401/1981.
و «صحیفه»
[88] محمد بن حسن صفار قمی، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد «ص»، ج1، ص153ـ 155، چاپ محسن کوچه باغی تبریزی، قم 1404.
[89] مجلسی، بحارالانوار، ج26، ص22.
[90] مجلسی، بحارالانوار، ج26، ص2425.
نیز آمده است.
تعدد عنوانها حاکی از تفاوت این کتابها نیست، بلکه از ویژگیهای یکسانی که در روایات برای آنها ذکر شده، نتیجه گرفته میشود که این عنوانها حاکی از یک حقیقتاند.
خصایص کتاب جامعه
بنا بر روایاتی که در وصف این کتاب با عنوانهای پیش گفته وارد شده، این کتاب دو ویژگی بارز دارد: یکی این که املای آن را پیامبر اکرم و نگارش آن را علی علیهالسلام برعهده داشته است
[91] محمد بن حسن صفار قمی، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد «ص»، ج1، ص244، چاپ محسن کوچه باغی تبریزی، قم 1404.
[92] محمد بن حسن صفار قمی، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد «ص»، ج1، ص153ـ 155، چاپ محسن کوچه باغی تبریزی، قم 1404.
[93] کلینی، اصول کافی، ج7، ص93 94.
[94] کلینی، اصول کافی، ج7، ص98.
[95] مجلسی، بحارالانوار، ج26، ص23 25.
و دوم این که محتوای آن همه احکام و حلال و حرامهایی است که مردم در طول اعصار بدان نیاز دارند، حتی در پارهای روایات برای تأکید این امر که مطالب کتاب را پیامبر اکرم املا فرموده است، عبارت «مِنْ فَلَقِ فیهِ» (از میان دو لب مبارکش) نیز آمده است.
[96] محمد بن حسن صفار قمی، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد «ص»، ج1، ص143، چاپ محسن کوچه باغی تبریزی، قم 1404.
[97] محمد بن حسن صفار قمی، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد «ص»، ج1، ص152، چاپ محسن کوچه باغی تبریزی، قم 1404.
[98] کلینی، اصول کافی، ج1، ص239.
همچنین برای تأکید بر جامعیت آن، در برخی روایات آمده است که «حتی جریمه خراش رساندن»، که از کوچکترین و کم اهمیتترین موضوعات است، در این کتاب وجود دارد.
[99] محمد بن حسن صفار قمی، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد «ص»، ج1، ص143، چاپ محسن کوچه باغی تبریزی، قم 1404.
[100] محمد بن حسن صفار قمی، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد «ص»، ج1، ص152، چاپ محسن کوچه باغی تبریزی، قم 1404.
[101] کلینی، اصول کافی، ج1، ص239.
[102] مجلسی، بحارالانوار، ج26، ص22.
[103] مجلسی، بحارالانوار، ج26، ص24 25.
شاید یکی از علل نامگذاری این کتاب به جامعه، احتوای آن برجملگی مسائل احکام و حلال و حرام باشد.
نظر به گستردگی کتاب جامعه، باید صحیفه یا کتاب کوچکی را که در برخی مصادر اهل سنّت و شیعه ، خبر وجود آن روایت شده
[104] ابنحنبل، مسند الامام احمد بن حنبل، ج1، ص100، بیروت: دارصادر.
[105] ابنحنبل، مسند الامام احمد بن حنبل، ج1، ص119، بیروت: دارصادر.
[106] ابنحنبل، مسند الامام احمد بن حنبل، ج1، ص151، بیروت: دارصادر.
[107] محمد بن اسماعیل بخاری، صحیحالبخاری، ج1، ص36، چاپ محمد ذهنیافندی، استانبول 1401/1981.
[108] محمد بن اسماعیل بخاری، صحیحالبخاری، ج4، ص30، چاپ محمد ذهنیافندی، استانبول 1401/1981.
[109] محمد بن اسماعیل بخاری، صحیحالبخاری، ج4، ص67، چاپ محمد ذهنیافندی، استانبول 1401/1981.
[110] محمد بن اسماعیل بخاری، صحیحالبخاری، ج4، ص69، چاپ محمد ذهنیافندی، استانبول 1401/1981.
[111] محمد بن اسماعیل بخاری، صحیحالبخاری، ج8، ص10، چاپ محمد ذهنیافندی، استانبول 1401/1981.
[112] محمد بن اسماعیل بخاری، صحیحالبخاری، ج8، ص45، چاپ محمد ذهنیافندی، استانبول 1401/1981.
[113] محمد بن اسماعیل بخاری، صحیحالبخاری، ج8، ص47، چاپ محمد ذهنیافندی، استانبول 1401/1981.
[114] احمد بن محمد برقی، کتابالمحاسن، ج1، ص17ـ 18، چاپ جلالالدین محدث ارموی، قم 1331 ش.
[115] احمد بن علی نسائی، سنن النسائی، ج8، ص19، بشرح جلالالدین سیوطی و حاشیه نورالدین بن عبدالهادی سندی، استانبول 1401/1981.
[116] احمد بن علی نسائی، سنن النسائی، ج8، ص23ـ24، بشرح جلالالدین سیوطی و حاشیه نورالدین بن عبدالهادی سندی، استانبول 1401/1981.
[117] حرّعاملی، وسائل الشیعه، ج29، ص16.
و حتی آنقدر کوچک بوده که در غلاف شمشیر رسول خدا یا علیعلیهالسلام جای میگرفته است،
[118] احمد بن محمد برقی، کتابالمحاسن، ج1، ص17ـ 18، چاپ جلالالدین محدث ارموی، قم 1331 ش.
[119] حسن صدر، تأسیس الشیعه لعلوم الاسلام، ج1، ص279، بغداد 1370، چاپ افست تهران.
مکتوبی غیر از کتاب جامعه دانست
[120] محمدرضا حسینی جلالی، تدوین السنه الشریفه، ج1، ص58 -59، قم 1371 ش.
یا با نظر به محتوای اندک این صحیفه، آن را بخشی از کتاب جامعه به شمار آورد.
این مدعا با مفاد پارهای از روایات
[121] محمد بن حسن صفار قمی، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد «ص»، ج1، ص144، چاپ محسن کوچه باغی تبریزی، قم 1404.
زید بن علی بن حسین در کشّی ،
[122] کشّی، ص376.
همخوانی دارد و حتی عنوانهایی دیگر نظیر «صحیفه کتابالفرائض»
[123] محمد بن حسن طوسی، تهذیب الاحکام، ج9، ص247، چاپ حسن موسوی خرسان، بیروت 1401/1981.
[124] اکرم احمد برکات عاملی، حقیقه الجفرعند الشیعه، ج26، ص74، بیروت 1416/1995.
نیز به بخشهایی از کتاب جامعه اشاره دارد؛ یعنی، جامعه کتابی با بخشهای گوناگون بوده است که مردم، با توجه به محتوای بخشها، با نامهای گوناگون از آن یاد میکردهاند.
[125] محسن حسینزاده باجگیران، «پژوهشی در باره کتاب جامعه»، ج1، ص39، نشریه دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی مشهد، ش 51 و 52 (بهار و تابستان 1380).
[126] آقابزرگ طهرانی، الذریعه، ج2، ص306ـ307.
ویژگیهای کتاب جامعه
بنا بر مجموع روایات، جامعه کتابی جامع و در بردارنده موضوعات گوناگون فقهی، مانند نماز ، ادعیه ، معاملات ، قضا ، شهادت ( گواهی دادن به هنگام داوری )، حدود و دیات ، مسائل ارث و نیز برخی موضوعات اخلاقی و اعتقادی بوده است.
تعبیرهایی نیز بر گسترده و حجیم بودن کتاب جامعه دلالت دارد، از جمله «طولها سبعون ذراعاً» (درازای آن به اندازه هفتاد ذراع است)،
[127] محمد بن حسن صفار قمی، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد «ص»، ج1، ص151ـ153، چاپ محسن کوچه باغی تبریزی، قم 1404.
[128] محمد بن حسن صفار قمی، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد «ص»، ج1، ص155، چاپ محسن کوچه باغی تبریزی، قم 1404.
[129] کلینی، اصول کافی، ج1، ص59.
[130] کلینی، اصول کافی، ج1، ص295.
[131] کلینی، اصول کافی، ج7، ص125.
[132] مجلسی، بحارالانوار، ج26، ص22.
[133] مجلسی، بحارالانوار، ج26، ص24 25.
«مِثلُ فَخِذِالبَعیر» ( قطر آن( مانند ران شتری فربه است؛
[134] محمد بن حسن صفار قمی، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد «ص»، ج1، ص173، چاپ محسن کوچه باغی تبریزی، قم 1404.
[135] محمد بن حسن طوسی، تهذیب الاحکام، ج9، ص271، چاپ حسن موسوی خرسان، بیروت 1401/1981.
و «کتاباً مَدروجاً عَظیماً».
[136] اکرم احمد برکات عاملی، حقیقه الجفرعند الشیعه، ج1، ص62، بیروت 1416/1995.
اهمیت کتاب جامعه
امتیاز مهم جامعه بر دیگر کتابهای منسوب به امام علی علیهالسلام این است که به رؤیت افراد متعددی رسیده، هر چند که در باره کتاب جفر در روایت آمده است: «جز نبی و وصی نبی کسی نمیتواند در آن بنگرد».
[137] محمد بن محمد مفید، الارشاد فی معرفه حجج اللّه علیالعباد، ج2، ص249ـ250، قم 1413.
[138] سعید بن هبه اللّه قطب راوندی، الخرائج و الجرائح، ج2، ص897، قم 1409.
به نوشته عبدالحلیم جُندی
[139] عبدالحلیم جندی، الامام جعفرالصادق، ج1، ص200، قاهره 1397/1977.
حتی منصور عباسی (حک: 136ـ 158) نیز موفق به رؤیت کتاب جامعه شده است.
برخی از راویانی که موفق به رؤیت کتاب جامعه یا بخشهایی از آن شدهاند، بدین قرارند: ابوبصیر مرادی ،
[140] محمد بن حسن صفار قمی، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد «ص»، ج1، ص143، چاپ محسن کوچه باغی تبریزی، قم 1404.
[141] کلینی، اصول کافی، ج7، ص119.
[142] محمد بن حسن طوسی، تهذیب الاحکام، ج9، ص324، چاپ حسن موسوی خرسان، بیروت 1401/1981.
عبدالملک بن اعین ،
[143] محمد بن حسن صفار قمی، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد «ص»، ج1، ص153، چاپ محسن کوچه باغی تبریزی، قم 1404.
محمد بن مسلم ،
[144] کلینی، اصول کافی، ج6، ص219220.
[145] محمد بن حسن طوسی، تهذیب الاحکام، ج9، ص2، چاپ حسن موسوی خرسان، بیروت 1401/1981.
زراره بن اعین ،
[146] کلینی، اصول کافی، ج7، ص94 95.
[147] محمد بن حسن طوسی، تهذیب الاحکام، ج9، ص271، چاپ حسن موسوی خرسان، بیروت 1401/1981.
[148] محمد بن حسن طوسی، الاستبصار، ج1، ص387، چاپ حسن موسوی خرسان، تهران 1390.
مُعَتَّب،
[149] محمد بن حسن صفار قمی، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد «ص»، ج1، ص145، چاپ محسن کوچه باغی تبریزی، قم 1404.
ابنبُکَیر
[150] کلینی، اصول کافی، ج3، ص397.
و وهْب بن عبداللّه سُوائی.
[151] ابنبطریق، عمده عیون صحاحالاخبار فی مناقب امام الابرار، ج1، ص314، قم 1407.
مجید معارف
[152] مجید معارف، پژوهشی در تاریخ حدیث شیعه، ج1، ص43ـ 45، تهران 1374 ش.
نیز بیش از چهل تن را نام برده که برخی از آنان هر چند کتاب جامعه را ندیدهاند، اصل وجود آن را روایت کردهاند.
[153] اسماعیل معزی ملایری، جامع احادیث الشیعه فی احکام الشریعه، ج1، مقدمه حسین بروجردی، ص32ـ37، قم 1371ـ1383 ش.
گفتنی است تفکیک محتوایی که میان دو کتاب جفر و جامعه در گزارشهای شیعی دیده میشود، در غالب منقولات عامه وجود ندارد، حتی در پارهای از گزارشهای اهل سنّت، که از این دو کتاب به طور جداگانه یاد شده، محتوای آن دو، یک چیز معرفی شده است.
[154] علی بن محمد جرجانی، شرحالمواقف، ج6، ص22، چاپ محمد بدرالدین نعسانیحلبی، مصر 1325/1907، چاپ افست قم 1370 ش.
نظر فلسفی در مورد جفر و جامعه
طاشکوپریزاده،
[155] احمد بن مصطفی طاشکوپریزاده، کتاب مفتاح السعاده و مصباح السیاده، ج2، ص425، ج2، حیدرآباد دکن 1400/1980.
و به تبع او حاجیخلیفه ،
[156] حاجیخلیفه، ج1، ستون 591.
با استحسانی فلسفی ـ عرفانی، جفر و جامعه را عبارت از علم اجمالی دانستهاند به هر آنچه به نحو کلی یا جزئی در گذشته انجام گرفته است یا در آینده به وقوع خواهد پیوست، و در نتیجه، جفر را همان لوح قضا یا عقل کلی و جامعه را همان لوح قَدَر یا نفس کلی معرفی کردهاند.
جفر و جامعه و اهل سنت
در نوشتههای اهل سنّت ، کتاب جفر بیشتر به امام صادق علیهالسلام نسبت داده شده است.
ابنخلدون
[157] ابنخلدون، ج1، مقدمه، ص415ـ416.
اصل کتاب جفر را از امام جعفر صادق دانسته که هارون بن سعید (سعد) عجلی، پیشوای زیدیان، از وی روایت کرده و در آن حوادثی ذکر شده است که در آینده برای اهلبیت پیامبر اکرم اتفاق خواهد افتاد و کتاب را به اعتبار پوستی که مطالب روی آن نوشته شده بوده، جفر نامیدهاند.
به نظر ابنخلدون
[158] ابنخلدون، ج1، مقدمه، ص415ـ416.
اگر چه امام جعفر صادق علیهالسلام برخی نزدیکانش را از رخدادهای ناگوار آینده بر حذر میداشت و رخدادها درست همانگونه که او پیش بینی کرده بود، به وقوع میپیوست، اما در وجود چنین کتابی ــ که تنها برخی اشارات عاری از هرگونه دلیل در اعتبار آن رسیده باید تردید کرد.
ابنقتیبه
[159] ابنقتیبه، کتاب تأویل مختلف الحدیث، ج1، ص48ـ49، قاهره: مکتبه المثنی.
نیز به رافضیان در باره ادعای علم باطنی و وجود کتاب جفر نزد آنان خرده گرفته؛ چه، همان هارون بن سعید که این کتاب را روایت کرده، در یکی از سرودههای خود از جفر و هر که به جفر میپردازد، بیزاری جُسته است.
همچنین بشر بن معتمر هلالی (متوفی 226)، رئیس معتزلیان بغداد ، در شعری به رافضیان طعنه زده که جفر آنان را غَرّه ساخته است.
[160] عمرو بن بحر جاحظ، کتابالحیوان، ج6، ص289، چاپ عبدالسلام محمد هارون، مصر 1385ـ1389/ 1965ـ1969، چاپ افست بیروت 1388/1969.
بهنظر میرسد ادعای اطلاع از کتاب جفر و روایت آن از سوی هارون بن سعید (سعد) عجلی ــ که در کتب رجالی شیعه
[161] محمد بن عمر کشّی، اختیار معرفه الرجال، ج1، ص231، تلخیص) محمد بن حسن طوسی، چاپ حسن مصطفوی، مشهد 1348 ش.
[162] خوئی، رجال، ج20، ص248.
توثیق نشده است با این مطلب که اهل بیت علیهمالسلام کتاب جفر را از بیگانگان کتمان میکردند،
[163] حاجیخلیفه، ج1، ستون 591.
سازگار نیست.
به عقیده ابوزهره ،
[164] محمد ابوزهره، الامام الصادق: حیاته و عصره، ج1، ص29، آراؤه و فقهه، قاهره 1993.
[165] محمد ابوزهره، الامام الصادق: حیاته و عصره، ج1، ص98، آراؤه و فقهه، قاهره 1993.
فرقه خطابیه اندیشههای راجع به جفر را در میان شیعیان دوازده امامی رواج داد
[166] احمد بن علی مقریزی، کتاب الخطط المقریزیه، ج4، ص174ـ 175، ج4، مصر 1326.
ولی، با توجه به گرایشهای غلوآمیز ابوالخطاب اسدی، داعیهدار این فرقه، و برائت جستن امام صادق علیهالسلام از وی در حضور اصحاب،
[167] نعمان بن محمد قاضی نعمان، دعائم الاسلام و ذکر الحلال و الحرام، ج1، ص49ـ 50، و القضایا و الاحکام، چاپ آصف بن علیاصغر فیضی، قاهره 1963ـ 1965، چاپ افست قم،.
قطعاً قرائت خطابیه از جفر را امامان شیعه تأیید نکردهاند.
کتاب جفر در میان خاندان عبدالمؤمن
گزارشهای رسیده حاکی از این است که کتاب جفر در مغرب ( مراکش ) و در میان خاندان عبدالمؤمن نیز موجود بوده است
[168] عبدالواحد بن علی مراکشی، المعجب فی تلخیص اخبار المغرب، ج1، ص180، چاپ محمد سعید عریان، قاهره 1368/1949.
[169] آقابزرگ طهرانی، الذریعه، ج5، ص119.
ابنخلّکان،
[170] ابن خلکان، ج5، ص48.
محمد بن تومرت (متوفی 524) مطالب این کتاب را از عبدالمؤمن مراکشی فراگرفته بود.
[171] ابن خلکان، ج3، ص238.
همچنین ابن ابیاصیبعه در کتاب عیون الانباء فی طبقاتالاطباء
[172] ابنابیاصیبعه، عیون الانباء فی طبقات الاطباء، ج1، ص454ـ 457، چاپ نزار رضا، بیروت 1965.
قصیدهای منسوب به ابنسینا را آورده که سراینده در آن، برمبنای برخی محاسبات نجومی و با اعتماد به کتاب جفر منسوب به امیر مؤمنان علی علیهالسلام، پیشگوییهایی کرده است.
علم جَفْر
اصطلاح جفر بهتدریج برای کتابهایی بکار رفت که با حروف و اعداد و رعایت جدولهای مخصوص، روش پیشگویی و انجام برخی امور خارق عادت را به خواننده تعلیم میداد.
بسیاری از اهل جفر، جفر منسوب به ائمه علیهمالسلام را همینگونه میدانند و حتی آن را پاورپوینت جفر جامع نامیدهاند
[173] علی بن حسین فخرالدین صفی، کتاب حرز الامان من فتن الزمان: آثار و خواص حروف ابجد و حروف مقطعه قرآنی و اسماء حسنی ربانی و سور آیات فرقانی، ج1، ص7، چاپ سنگی.
[174] کمالالدین بن حسین اخلاطی، رساله فی مصطلحات علمالجفر، ج1، ص21، قم: کتابخانه ارومیه.
[175] محمد عطاری، مجموعه علوم جفر، ج1، ص3، آیات و روایات اسم اعظم، و اشعار شیخ بهائی، قم 1365 ش.
ولی، برای این مدعا در روایات اهل بیت علیهمالسلام هیچ دلیلی نیست.
جفر به تدریج به دانش پیشبینی حوادث آینده نیز اطلاق گردید.
[176] دهخدا، لغت نامه، ذیل واژه جفر.
[177] فرهنگ بزرگ سخن، به سرپرستی حسن انوری، ذیل «جفر»، تهران: سخن، 1381 ش.
به کسی که جفر میدانست، جفری میگفتند.
[178] عبداللطیف بن ابیطالب شوشتری، تحفه العالم و ذیل التحفه، ج1، ص451، چاپ صمد موحد، تهران 1363 ش.
بر این اساس، علم جفر با علم حروف و اعداد پیوندی تنگاتنگ پیدا کرد، به گونهای که برخی این علم را همان علم حروف دانستهاند.
[179] مصطفی ذاکری، «تاریخچه ابجد و حساب جمل در فرهنگ اسلامی»، ج1، ص36، معارف، دوره 17، ش 2 (مرداد ـ آبان 1379).
حروف پایه و اساس علم جفر
پایه و اساس علم جفر، حروف الفبای عربی است و در آن از حساب جُمَل نیز بهره میگیرند.
حروف الفبا در این علم اساس آفرینش و مبین تجسد کلام الاهی است
[180] هانری کوربن، تاریخ فلسفه اسلامی، ج1، ص186، ترجمه جواد طباطبائی، تهران 1373 ش.
و اهل جفر برای هر یک از حروف الفبا، ارزشی نمادین قائلاند.
[181] احمد بن علی بونی، شمسالمعارف الکبری و لطائفالعوارف، ج3، ص304ـ314، قم 1400/1980.
[182] احمد بن علی بونی، شمسالمعارف الکبری و لطائفالعوارف، ج3، ص350ـ354، قم 1400/1980.
بونی (متوفی 622) در بخشهای مختلفی از کتاب شمسالمعارف الکبری و لطائف العوارف (جُنگی در علوم خفیه ، به ویژه علم جفر و اعداد و حروف) به این موضوع اشاره کرده است.
در این علم (به تعبیر صحیحتر: فن)، هر یک از ترتیبات مختلف حروف را به اصطلاح «دایره حروف» میخوانند
[183] ابنسینا، کنوز المعزّمین، ج1، ص40، چاپ جلالالدین همائی، تهران 1331 ش.
و از ترتیب یا دایره ابجدی بیشتر استفاده میکنند.
[184] محمد عطاری، مجموعه علوم جفر، ج1، ص18ـ19، آیات و روایات اسم اعظم، و اشعار شیخ بهائی، قم 1365 ش.
جفر صغیر و کبیر
اهل جفر بهرهگیری از الفبای ابتثی را جفر کبیر مینامند که یک هزار ریشه را در بردارد و استفاده از الفبای ابجدی را جفر صغیر مینامند که تنها هفتصد ریشه را در برمیگیرد.
[185] حاجیخلیفه، ج1، ستون 591.
برخی از آنان گونهای از جفر را، که جفر متوسط میخوانند، بر دیگر روشها ترجیح میدهند و آن را در علم اوفاق، برای ساختن طلسمات ، به کار میبرند.
[186] حاجیخلیفه، ج1، ستون 592.
همچنین گاه، جفری که در آن از 22 حرف اصلی حروف الفبا استفاده میشود، جفر صغیر و جفری که در آن از جملگی 28 حرف الفبا بهره گرفته میشود، جفر کبیر مینامند.
تقسیم حروف الفبا
اهل جفر، با استناد به شعری منسوب به امام محمدباقر علیهالسلام،
[187] محمد عطاری، مجموعه علوم جفر، ج1، ص52، آیات و روایات اسم اعظم، و اشعار شیخ بهائی، قم 1365 ش.
28 حرف الفبا را به چهار بخش هفت حرفی تقسیم میکنند و هر یک از این بخشها را به ترتیب ناری (آتشی)، هوایی، مائی (آبی) و ثَرائی یا تُرابی (زمینی یا خاکی) مینامند.
[188] احمد بن علی بونی، شمسالمعارف الکبری و لطائفالعوارف، ج3، ص372، قم 1400/1980.
[189] علی بن حسین فخرالدین صفی، کتاب حرز الامان من فتن الزمان: آثار و خواص حروف ابجد و حروف مقطعه قرآنی و اسماء حسنی ربانی و سور آیات فرقانی، ج1، ص67، چاپ سنگی.
[190] محمود دهدار، المختصر فی علمالجفر، ج1، ص3، نسخه خطی کتابخانه مجلس شورای ملی، ش 1382، نسخه عکسی کتابخانه بنیاد دایره المعارف اسلامی.
[191] عبدالفتاح سید عبده طوخی، رسائل ابنالعربی و ابنسینا، ج1، ص27، بیروت 1973.
[192] ابنسینا، کنوز المعزّمین، ج1، ص39ـ 48، چاپ جلالالدین همائی، تهران 1331 ش.
[193] ابنسینا، کنوز المعزّمین، ج1، ص8، چاپ جلالالدین همائی، تهران 1331 ش.
تفسیم دیگر حروف الفبا
آنان در یک تقسیمبندی دیگر، حروف مقطعه را، که در فواتح سورهها آمده است، نورانی و چهارده حرف دیگر را ظلمانی دانستهاند.
[194] مصطفی ذاکری، «تاریخچه ابجد و حساب جمل در فرهنگ اسلامی»، ج1، ص34، معارف، دوره 17، ش 2 (مرداد ـ آبان 1379).
[195] احمد بن علی بونی، شمسالمعارف الکبری و لطائفالعوارف، ج1، ص62، قم 1400/1980.
اسامی حروف در کتب جفر
در کتابهای جفر، اسامی حروف را دو قسمت کردهاند: قسمت اول جزئی از اسم است که صدای اصلی حرف را میرساند، مانند «ا» در الف، «ب» در باء و «ج» در جیم، که آن را زُبُر یا زَبَر نامیدهاند.
قسمت دوم را بینه نامیدهاند که بقیه اسم هر حرف و جزء متمم آن است، مانند «لف» در الف و «یم» در جیم.
[196] کمالالدین بن حسین اخلاطی، رساله فی مصطلحات علمالجفر، ج1، ص15، قم: کتابخانه ارومیه.
[197] ابنسینا، کنوز المعزّمین، ج1، ص61، چاپ جلالالدین همائی، تهران 1331 ش.
[198] کمالالدین بن حسین اخلاطی، رساله فی مصطلحات علمالجفر، ج1، ص15، قم: کتابخانه ارومیه.
[199] کمالالدین بن حسین اخلاطی، کتاب ذخائر در استخراج و
چرا پاورپوینت جفر جامع بهترین انتخاب برای ارائههای شماست؟
در دنیای رقابتی امروز، ارائهای جذاب و حرفهای میتواند تأثیر بزرگی در جلب توجه مخاطبان داشته باشد. فایل پاورپوینت جفر جامع با طراحی منظم، زیبا و استاندارد به شما کمک میکند تا محتوای خود را به شیوهای خیرهکننده و اثرگذار ارائه دهید. این فایل با جزئیات دقیق و ساختار حرفهای، ابزاری مطمئن برای موفقیت در ارائههای شماست.
ویژگیهای برتر فایل پاورپوینت جفر جامع:
- طراحی بینقص و خلاقانه: تمام جزئیات پاورپوینت جفر جامع با دقت طراحی شدهاند تا نیازهای ارائههای تخصصی شما را برآورده کند.
- ساختاری ساده و منظم: محتوا در پاورپوینت جفر جامع به گونهای سازماندهی شده که بهراحتی خوانده شود و مفاهیم به صورت شفاف انتقال یابد.
- جلوههای بصری منحصربهفرد: استفاده از رنگهای هماهنگ و گرافیکهای حرفهای، فایل پاورپوینت جفر جامع را از سایر فایلها متمایز میکند.
- کاربرد گسترده: پاورپوینت جفر جامع برای جلسات کاری، پروژههای علمی و حتی تدریس بسیار مناسب است.
- امکان ویرایش آسان: پاورپوینت جفر جامع به شما اجازه میدهد تغییرات دلخواه خود را با سرعت و سهولت اعمال کنید.
چطور با پاورپوینت جفر جامع بهترین نتیجه را کسب کنید؟
برای داشتن یک ارائه حرفهای و بدون نقص، کافی است پاورپوینت جفر جامع را دانلود کرده و به کار ببرید. این فایل آماده به شما امکان میدهد که تنها با چند کلیک ساده، اسلایدها را مطابق نیاز خود تغییر دهید و از طراحی حرفهای آن بهرهمند شوید.
انتخابی عالی برای همه کاربران:
فرقی نمیکند که دانشجو، مدرس یا متخصص باشید؛ پاورپوینت جفر جامع به شما کمک میکند تا محتوای خود را به شکلی ساده و حرفهای ارائه دهید. با صرفهجویی در زمان، کیفیت ارائه شما ارتقا مییابد و مخاطبان تحت تأثیر قرار میگیرند.
چرا به ما اعتماد کنید؟
پاورپوینت جفر جامع با توجه به نیازهای واقعی کاربران طراحی شده است. تیم ما با بررسی بازخوردها محصولی ارائه کرده که از نظر محتوا و طراحی بینقص است. ما تضمین میکنیم که فایل پاورپوینت جفر جامع شما را ناامید نخواهد کرد و در صورت نیاز، پشتیبانی کامل ارائه میدهیم.
همین حالا فایل پاورپوینت جفر جامع را دانلود کنید:
اگر به دنبال ارائهای متمایز، حرفهای و تأثیرگذار هستید، پاورپوینت جفر جامع همان چیزی است که نیاز دارید. فرصت را از دست ندهید و همین حالا آن را دریافت کنید تا یک تجربه خاص و فراموشنشدنی داشته باشید.
شماره پشتیبانی برای ارسال اس ام اس : 09054791747